Vaega o Aia Tatau o Tagata Soifua

O a matafaioi a le Vaega o Aia Tatau?

‘’Ia avea le Ofisa o Aiā Tatau e fa’alauiloa ma puipuia aiā tatau ma sa’olotoga i totonu o Samoa’’

O a Aiā Tatau? 

  • O aiā tatau e fa’atatau i le faaaloalo, mamalu, faiga tutusa ma malupuipuia o tagata uma, i soo se nofoaga i soo se taimi.
  • O aiā tatau e fa’atatau i faiga pa’aga i le va o tagata taitoatasi, fa’apotopotoga o tagata ma le Malo. O aiā tatau o le va nofo lelei lea ma le fa’atinoina o matāfaioi i le vā ma le isi tagata.
  • O aiā tatau e fa’asino lea i le olaga, aoaoga, soifua maloloina, saogalemu, avanoa tutusa ma faiga talafeagai. O aiā tatau foi, o le fa’agaioiga lea o le Malō.
  • O aiā tatau, e amata mai i le aiga.

O le tausaga e 2013 na avea ai le Ofisa o le Komesina o Sulufaiga ma Ofisa o Aiā Tatau. O lenei suiga na mafua mai i le toe iloiloina o le Tulafono o le Komesina o Sulufaiga 2013 na fa’aopoopo ai isi matafaioi o le Ofisa ina ia aofia ai le mata’ituina o aiā tatau o se vaega o le Ofisa o le Komesina o Sulufaiga.

O tiute o le Ofisa o Aiā Tatau o Tagata Soifua (National Human Rights Institution) e galue e mata’itu ma fa’afeso’ota’i ni lape o lo’o iai i le fa’atinoga o matafaioi a le Malo o Samoa e puipuia aiā tatau a tagata soifua e ala atu lea i le; 

  • Mata’ituina le faatinoga e Samoa o ona matafaioi i lalo o maliega faavaomalo tau aiā tatau e ala atu lea i Lipoti mo Aiā Tatau o Tagata Soifua faapea ai ma Lipoti i tulaga o nofoaga olo’o taofia ai po’o faasalaina ai i le lotomalie po’o e aunoa ma le lotomalie;
  • Iloilo tulafono ma tulafono taufa’aofi ina ia mautinoa le o gatasi ma tulafono o aiā tatau o tagata soifua;
  • Tu’uina atu o fautuaga i le Malo o Samoa ina ia mautinoa o lo’o fa’atino ona matafaioi e tusa ai ma tulafono a le Malo fa’apea ai ma maliega fa’avaomalo tau aiā tatau;
  • Fa’atino asiasiga i nofoaga o lo’o taofia ai po’o fa’asalaina ai i le lotomalie po’o e aunoa ma le lotomalie;
  • Fa’atino a’oa’oga ma faalauiloa i totonu o nuu ma afio’aga e faatatau i mataupu tau aia tatau o tagata soifua;
  • Galulue fa’atasi ma pa’aga faavaomalo ina ia fa’aleo fa’afitauli ma saili vaifofo o mataupu tau aia o tagata soifua e ono tuuina atu i le Malo o Samoa; 
  • Auai i taualumaga a faamasinoga ma avea ma faufautua i mataupu e ono tulai mai ai ni faatitauli tau aia o tagata;
  • Tuuina atu faamaumauga I le Komiti Fa’avaomalo o Aia Tatau o Tagata Soifua faapea isi faalapotopotoga faavaomalo e ala atu i lipoti ma faamatalaga olo’o mataituina nei mataupu;
  • E mafai ona ausia nei tulaga uma pe a faataua ma puipuia le mamalu o le aganuu ma le aga I fanua o Samoa.

O nei itu uma e mafai ona ausia e ala lea i le faatauaina ma le puipuia o le aganuu a Samoa, o le mamalu ma le faaaloalo o loo maua’a i le Fa’a Samoa Fa’a Samoa.

Mo nisi faamatalaga auiliili e uiga i tiute ma matafaioi a le Ofisa o Aiā Tatau Samoa, e mafai ona maua i le Vaega 4 (vaega 33-40) o le Tulafono o le Komesina o Sulufaiga 2013